کد مطلب:210539 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:230

مسلمین در طب و فیزیک
پیشرفتی كه مسلمین در طب نمودند از همه جالب تر بود زیرا اطبای مسلمانان بر همه تفوق و تقدم یافتند.

ابن سینا و ابن هیثم - درباره ی چشم و دیدن تحقیقات جالبی نمودند و ابن هیثم در مورد چشم مسائلی دارد كه به گفته دكتر فروخ در اروپا به نام خودش شهرت یافته است [1] او بود كه سیر منحنی نور را در فضا كشف كرد.

قطب الدین شیرازی در قرن هفتم پیدایش رنگین كمان «قوس قزح» را در آسمان بر اساس علمی دقیق پایه گذاری نمود.

ابن هیثم در اروپا درباره شكست نور مطالعات دقیقی انجام داد - روش تحقیقی او در پیشرفت بیكن و كپلر تأثیر زیادی داشت - فیتلو دانشمند آلمانی كه تحقیقات او از قدیمی ترین صفحات تحقیقی اروپا است كتابی به نام مناظر نوشته كه ترجمه كتاب المناظر ابن هیثم است. [2] .

ابن هیثم برای اولین بار در آزمایش های خود از تاریك خانه كه اساس دوربین عكاسی است استفاده كرد. [3] .

و برخی از محققین استفاده از تاریك خانه را به نام كمال الدین ابوالحسن فارسی شارح المناظر ابن هیثم كه شاگرد او بوده دانسته اند - در هر حال یا استاد یا شاگرد كاملا از اصل جبر كه به قانون اول نیوتن استشهاد یافته اطلاع داشته و قانون اول شكست نور را دریافته و درباره قانون دوم نیز بحث كرده است - او نسبت ثابت بین زاویه تابش و زاویه ی انكسار را



[ صفحه 27]



اظهار داشته [4] و اصل در مورد تغییر جهت دادن نور هنگام عوض شدن محیط آن متن ترجمه عبارت تنقیح المناظر كمال الدین ابوالحسن فارسی است.

و نظریه موجی نور با همان مثال ها كه در اروپا به نام هویگنس اشتهار یافته و خود او هم می گفته من چنین مثال می زنم ترجمه دقیقی از عبارت ابن هیثم در المناظر است كه قرن ها قبل از هویكنس می زیسته است. [5] .

و هم چنین محقق مزبور گوید: دكارت و نیوتن نه تنها واضع تئوری ذره ای نور نبودند بلكه تمام مفروضات و آزمایش های خود را از مسلمانان گرفته اند.

ماكس میرهوف نویسنده بخش علوم طبیعی میراث اسلام روجربیكن و تمام دانشمندانی كه در مبحث نور كار می كرده اند از روی كتاب المناظر ابن هیثم آزمایش نموده اند [6] و در میان مسلمین طب و فیزیك رو به ترقی رفت تا قرن متوسطه به اروپا راه یافت و طب و فیزیك خود اروپائیان كه از روم و یونان به ارث داشتند از قرن پنجم میلادی رو به تنزل و انحطاط گذاشت و سپس از اسلام گرفتند و آنچه دارند بدون هیچ تردید به شهادت نوشته های خودشان همه از مسلمین است كه به ارث گرفته اند.

بی پرده می گوید طب و پزشكی از قرن پنجم از طرف پزشك و بیمار هر دو متروك ماند دسته ی اول در اثر وفور افكار ماوراءالطبیعه دوباره به سراغ افكار قدیمی رفتند و سوفسطائی شدند دسته دوم ترجیح دادند كه برای معالجه امراض به افسون و جادو پردازند و سراغ طلسمات و اجنه رفتند. [7] .

به عكس مسلمین در اثر تعلیمات آسمانی پیغمبر و پیشوایان دانشمند و معصوم خود در پزشكی و استعلاج راه رقاء و ارتقاء را پیش گرفتند كه به گفته ی همان خاورشناس.

ابن سینا پرنس علوم دانش طب را در دنیای اسلام چنان رونق بخشید كه یكی از پادشاهان كاستیل [8] كه چشمش آب آورده بود برای معالجه به شهر قرطبه نزد دشمنان خود رفت و در نتیجه این پیشرفت های بزرگ علمی بوده كه پزشكان برخاسته و پزشكی عملی مخصوص مسلمانان گردید.



[ صفحه 28]



درست اكنون عكس العمل همان ترقی و تعالی در میان مسلمین مشهود است.

جرجی زیدان می نویسد پزشكی خاص و مخصوص عرب گردید و به نام آنان شناخته شد و هنگامی كه ابن سینا و محمد بن زكریای رازی و دیگر پزشكان ایرانی و مسلمان بیماری های صرع - خناق - سل - بیماری های چشم را روی اصل علمی و فنی با استفاده از تخدیر و سایر وسائل انجام می دادند در اروپا معتقد بودند كه اشخاص مصروع شیطان در وجود آنها طلوع كرده است و باید آنها را بزنیم تا شیطان فرار كند. [9] .

گوستاولوبون هم تأیید این موضوع را كرده به اضافه آنكه می گوید تمدن اسلام در اندلس در نهایت درجه اعتلا رسید و مركز علمی اروپائیان شد در حالی كه در همان قرن نهم و دهم میلادی مردم غرب افتخار داشتند كه سواد و خط ندارند - مسلمین در اوج علم و قدرت و تمدن و صنعت می زیستند. [10] .

طب در اسلام به قدری ترقی كرد كه پایه تجارب اخیر علمای غرب شد و در مورد معالجه سرطان و علائم آن با آنچه ابن سینا می دانسته اطلاعات امروزی بیشتر نیست. [11] .

و رازی رساله ی مخصوصی درباره سرخك و آبله كه شاهكار تألیف در این فن است نوشت و ابن سینا سرایت بعضی بیماری ها را در آب كشف كرد و رازی تأثیر هوا را در وضع بیمار با یك آزمایش ارزنده روی گوشت نشان داد.

گفته شد كه چون به او دستور دادند بهترین نقطه را برای بیمارستان انتخاب كند گفت چند قطعه گوشت در فضا گذارند تا از حیث آب و هوای بغداد نتیجه بگیرد و لذا آن محلی كه گوشت دیرتر فاسد شد آنجا را برای ساختمان بیمارستان انتخاب نمود.

در حالی كه قرن 16 میلادی در اروپا برای شباهتی كه بین دانه انار و دندان بوده از سحر و افسون در معالجه ی دندان استفاده می كردند. [12] .

محققین خاورشناس می نویسند شش قرن اروپا روی ترجمه علوم مسلمین دور می زد و این پزشكی كه امروز در اروپا است از مسلمین به ما رسیده است.

مسلمین در ادبیات در سایه ی قرآن به مقام شامخی رسیدند علوم قرآن كه تفسیر و تأویل و تبیین آیات از مفسرین اهل بیت پیغمبر است بهترین نمونه بارز ادبیات اسلام است در حالی



[ صفحه 29]



كه پیش از اسلام سابقه نداشت و ادبیات سایر ملل مسلمان هم از ادبیات قرآن و عرب اسلامی سرچشمه گرفت به شرحی كه در جای خود محفوظ است.


[1] عبقرية العرب ص 74.

[2] عبقرية العرب.

[3] مجله فروغ علم شماره 5.

[4] تاريخ علوم پي ير روسو ص 119.

[5] سال اول مجله ي دنياي علم شماره 8.

[6] ميراث اسلام ص 121.

[7] تاريخ علوم پي ير روسو ص 114.

[8] كاستيل ياقشتاله پادشاه اسپانيا بوده كه مركزش مادريد است و در قرن يازدهم ميلادي به دست مسلمين فتح شد.

[9] عبقرية العرب في العلم و الفلسفة ص 89.

[10] تمدن اسلام و رعب ص 746.

[11] دنياي علم شماره 3 / 4 / 5.

[12] مجله دنياي علم سال اول شماره اول.